چشمانداز روابط هستهای روسیه با کشورهای حوزه خلیجفارس
مذاکرات روسیه در باب همکاری در زمینه استفاده از انرژی اتمی در حال حاضر با تعدادی از کشورهای خاورمیانه در جریان است، در برخی موارد توافقنامههای چارچوب امضاشده است که در درازمدت میتواند به همکاری در سطح گسترده منجر شود.
روسیه- عربستان سعودی
در ژوئن 2015، روسیه و عربستان سعودی توافقنامهای بین دولتی در مورد همکاری در زمینه استفاده از انرژی اتمی برای اهداف صلحآمیز منعقد کردند که سرفصلهای همکاری آن تنها محدود به ساخت امکانات تولید انرژی نبود و سرفصلهای پزشکی و صنعتی را نیز شامل میشد.
در دسامبر 2017، طرفهای روسی و سعودی نقشهراهی برای استفاده از انرژی صلحآمیز هستهای امضا کردند که طبق این سند، طرفین قصد دارند برای ساخت راکتورهای کوچک و متوسط بهمنظور تولید انرژی و ساخت آبشیرینکن همکاری کنند.
عربستان سعودی در نظر دارد ساخت اولین نیروگاه هستهای 2.8 گیگاواتی خود را در سال 2021 آغاز کند و در حال حاضر به دنبال شرکای خارجی برای مشارکت در این پروژه است. کشورهای روسیه، ایالاتمتحده آمریکا، کره جنوبی، فرانسه و چین به این پروژه علاقه نشان دادهاند و آماده ورود برای همکاری در این برنامه هستند.
روسیه- اردن
در زمینه همکاری روسیه و اردن باید گفت که اردن به روسیه بهعنوان یک شریک مهم در زمینه هستهای نگاه میکند. در سال 2014، شرکت Rusatom Overseas، زیرمجموعه شرکت دولتی Rosatom، توافقنامهای را برای توسعه پروژه هستهای با کمیسیون انرژی اتمی اردن امضا کرد. در ادامه این همکاری در 24 مارس 2015 نیز توافقی بین دولتی برای اجرای این پروژه به امضاء طرفین رسید. اجرای این توافق از سال 2016 آغاز شد و طبق این توافق، طرف روسی میبایست دو بلوک انرژی را با ظرفیت 2 گیگاوات بسازد. حجم سرمایه موردنیاز 10 میلیارد دلار پیشبینیشده بود و راهاندازی واحدهای اول و دوم آن به ترتیب طبق پیشبینیها در سال 2024 و 2026 باید انجام میشد. رقبای اصلی شرکت روسی در اردن سه شرکت SNC-Lavalin از کانادا، کنسرسیومی از آروا فرانسه و صنایع سنگین میتسوبیشی ژاپن بودند.
اما در سال 2018 اردن به دلیل ملاحظات مالی، خروج خود از پروژه نیروگاه هستهای را اعلام کرد. در حال حاضر، کار بین شرکت انرژی اتمی دولتی Rosatom و طرف اردنی برای بررسی امکان ساخت راکتورهای کممصرف در این کشور در حال انجام است.
روسیه- امارات متحده عربی
امارات متحده عربی از جمله کشورهایی است که قصد دارد در آینده نزدیک حجم انرژی اتمی را در تراز انرژی خود افزایش دهد بهطوریکه بر اساس سند (Dubai Integrated Energy Strategy 2030) حجم انرژی اتمی تا سال 2020 باید به 25 درصد میرسید. در سال 2009، کنسرسیومی به رهبری شرکت کرهای KEPCO در مناقصه ساخت نیروگاه برق باراکا به ارزش 20.4 میلیارد دلار برنده شد. بر اساس این طرح، نیروگاه هستهای از چهار راکتور APR-1400 کرهای با ظرفیت کلی 5.6 گیگاوات استفاده خواهد کرد. ساخت این پروژه در دسامبر 2015 آغاز شد. ساخت اولین واحد در سال 2018 به پایان رسید و ساخت سه واحد باقیمانده قرار بوده تا سال 2020 به پایان برسد. در حال حاضر، توافقنامه همکاری در زمینه استفاده صلحآمیز از انرژی اتمی بین فدراسیون روسیه و اماراتمتحده عربی در حال اجرا است.
روسیه- قطر
اخیراً، به دلیل کاهش قیمت نفت، توسعه انرژی هستهای موردتوجه دولت قطر قرارگرفته است. در تاریخ 2 نوامبر 2010، شرکت دولتی Rosatom و وزارت محیطزیست قطر تفاهمنامه همکاری در زمینه استفاده صلحآمیز از انرژی اتمی را امضا کردند.
روسیه- بحرین و عمان
بحرین و عمان نیز تفاهمنامههای همکاری در زمینه استفاده صلحآمیز از انرژی اتمی با فدراسیون روسیه منعقد کردهاند اما همکاری با این کشورها در زمینه انرژی هستهای بیشتر به علت پایین بودن هزینه تولید سنتی برق ادامهدار نبوده است. بااینوجود این کشورها از لزوم ایجاد امکانات تولید برق جایگزین آگاه هستند.
روسیه- کویت
دولت کویت تا همین اواخر قصد داشت انرژی هستهای را توسعه دهد. تا جایی که در سال 2010 رئیس کمیته ملی انرژی اتمی کویت اعلام کرد که تا سال 2022 نیروگاهی با چهار بلوک که قدرت هر بلوک 1000 مگاوات است در کویت ساخته خواهد شد؛ اما در سال 2016، وزارت انرژی و منابع آب کویت اعلام کرد که دولت در این مرحله از ساخت نیروگاه هستهای خودداری میکند. دلیل اصلی این امتناع هزینه بالای پروژه بود. بااینوجود، مقامات کویت به مطالعه و تجربه روسیه در ایجاد نیروگاههای هستهای علاقه نشان میدهند و همچنین امکان ساخت اولین نیروگاه هستهای در این کشور را توسط شرکای روس بررسی میکنند. در حال حاضر، همکاری بین کویت و فدراسیون روسیه بر اساس تفاهمنامه همکاری در زمینه استفاده صلحآمیز از انرژی اتمی انجام میشود.
روسیه- رژیم صهیونیستی
تعامل در زمینه انرژی هستهای بین فدراسیون روسیه و رژیم صهیونیستی در آینده نزدیک، عمدتاً به دلایل سیاسی بعید به نظر میرسد. علاوه بر این، اسرائیل رژیمی نیست که بهطور فعال به توسعه انرژی هستهای علاقهمند باشد، درحالیکه راکتورهای هستهای Dimone و Nahal-Sorek را در اختیار دارد. در سال 2011، اطلاعاتی به دست آمد که مقامات رژیم صهیونیستی در حال بررسی گزینههای ساخت نیروگاه هستهای مدرن در جنوب کشور توسط شرکت الکتریکی این رژیم با ظرفیت 1200 مگاوات هستند. برنامهریزیشده بود که این نیروگاه هستهای بتواند حدود 10٪ از برق کشور را تأمین کند. بااینحال، تاکنون این پروژه آغاز نشده است و علت آن در درجه اول به دلیل مسائل مربوط به اطمینان از بهرهبرداری ایمن است.
