سینما در سوریه
سینمای سوریه یکی از اولین جنبش‌های سینمایی در منطقه عرب بود، اولین تلاش‌ها برای تولید فیلم در سوریه با شروع قرن بیستم آغاز شد. در سال 1908 نمایش فیلم در شهر حلب و در سال 1912 در دمشق اولین نمایش‌های سینمایی بودند.
تعدادی از جوانان سوریِ مشتاق سینما در اواسط قرن بیستم جمع شدند و برای ایجاد صنعت فیلم‌سازی در سوریه تلاش کردند (سینما یک صنعت اروپایی بود و فیلم‌ها از اروپا وارد می‌شد). در بین آنها یک نفر به نام راشد جلال یک دوربین سینمایی با دستگاه نمایشگر و تجهیزات اسیدی‌سازی و چاپ و… داشت. در سال 1927 فیلم‌برداری اولین فیلم در سوریه آغاز شد. فیلم‌نامه این فیلم که «متهم بی‌گناه» نام گرفت توسط همان جوانان نوشته شد و داستان بر اساس یک داستان واقعی از گروهی از سارقانی بود که در زمان حکومت شاه فیصل اول در 1920 در دمشق و اطراف آن؛ کارهای مخرب و ویرانگری انجام می‌دادند.
کسانی که این فیلم را ساختند یک شرکت تولید فیلم بنام “حرمون” تأسیس کردند. در فیلم متهم بی‌گناه ابتدا از یک بازیگر زن مسلمان استفاده شد که به دلیل مخالف روحانیون، رشید جلال مجبور شد دختری آلمانی را که در دمشق اقامت داشت جایگزین او کند. عملیات فیلم‌برداری و فنی فیلم در سال 1928 به پایان رسید و در سینما کاسموگراف در میدان مرجه دمشق به نمایش درآمد و در آن زمان با موفقیت چشمگیری روبرو شد.
در دهه 30 همچنین رشید جلال با همکاری چندی از بازرگانان و عطا مکی صاحب کتابخانه عمومی در دمشق آن زمان، یک شرکت تولیدات سینمایی به نام هیلیوس تأسیس کردند.
از طرف دیگر رشید جلال با دوستش اسماعیل انزور که تجربه کار سینمایی در اتریش را داشت با کارگردان ارطغرل محسن برای فیلم‌برداری فیلم موافقت کرد. اسماعیل انزور فیلم‌نامه را گسترش داد و کارگردانی آن را بر عهده گرفت این‌گونه بود که دومین فیلم بلند سوری با عنوان «زیر آسمان دمشق» تولید شد و در سینمای مجلل سی‌جناق قلعه در الصالحیه‌ی دمشق به نمایش درآمد که اولین سینمای لوکس ساخته‌شده در سال 1916 بود و توسط مجسمه‌سازان و هنرمندان طراحی و ساخته‌شده و یکی از چشمگیرترین سینماهای آن زمان بود.
تولید فیلم‌های سینمایی سوریه در دهه‌های 40 و 50 ادامه داشت و تعدادی فیلم داستانی تولید شد و شرکت‌های جدیدی تأسیس شدند و دولت پس از استقلال به صنعت سینما علاقه نشان داد. یکی از برجسته‌ترین پیشگامان در این دوره در سینمای سوریه مهندس نازیه الشهبندار است که استودیویی برای فیلم‌برداری در محله باب طوما در دمشق تأسیس کرد. او اولین فیلم خود را در سال 1948 با عنوان “نور و تاریکی” به نویسندگی محمد شامل و علی آرنوت فیلم‌برداری کرد. فیلم‌برداری هم‌زمان با آغاز عملیات اسرائیل در فلسطین در سال 1948 بود.
در سال 1950 فیلم «عابر سبیل» که اولین فیلم بلند ناطق سوری بود توسط شرکت عرفان وجالق و با کارگردانی احمد عرفان ساخته شد.
شرکت عرفان وجالق مستندها و فیلم‌های کوتاه بسیاری ازجمله عملیات ساعت ششم و سه عملیات ورود به فلسطین را که در آن زمان فیلم‌های نظامی و سیاسی بودند و همچنین بسیاری از فیلم‌ها و فیلم‌های دیگر برای نهادهای عمومی تولید کردند.
احمد عرفان کارگردان، یکی از بنیان‌گذاران سینما، استودیوی ارتش را در حرستا تأسیس کرد. این اولین استودیو در سوریه برای توسعه و چاپ فیلم بود. در سال 1960، احمد عرفان و گروهی از همراهانش تلویزیون سوریه را تأسیس کردند و با تلویزیون مصر هماهنگ شدند. احمد عرفان کارگردان، همچنین یکی از بنیان‌گذاران اولین سندیکا هنرمندان در سوریه بود.
در سال 1951، دولت به‌عنوان رسانه‌ای مؤثر به سینما یارانه پرداخت نمود. دپارتمان تخصصی سینما برای رسیدگی به امور سینما در سوریه تأسیس شد و یک آزمایشگاه سینمایی برای چاپ، نمایش و فیلم‌برداری مجهز گشت. یک روزنامه فیلم مصور در دمشق راه‌اندازی شد که مربوط به اخبار سینما و فیلم‌برداری در سوریه و جهان بود. در پایان دهه پنجاه ادارات سینمایی در تعدادی از وزارتخانه‌های سوریه تأسیس شد و تعدادی از شرکت‌های تولید فیلم در سوریه و دو سینما ازجمله زهیر الشوا تأسیس شدند؛ و فعالیت این شرکت‌ها افزایش یافت.
در دهه 60 و 70 بیشترین تعداد فیلم در سوریه تولید شد و آنچه آنها را متمایز می‌کرد ظهور سازمان سینمایی عمومی است که تعداد زیادی فیلم قدرتمند سوریه را تولید کرده است؛ و همچنین بخش تولید فیلم و شرکت‌های تولید فیلم خصوصی و مشترک سوریه که بیش از 300 فیلم سینمایی، فیلم کوتاه و مستند ازجمله فیلم‌های جدی برجسته و فیلم‌های تجاری تولید کرده‌اند که بیشتر آنها توسط بخش خصوصی تولید شد. (در این دهه‌ها سینما در سوریه به یک صنعت تبدیل‌شده و مانند هر سینمای صنعتی به تبلیغات گسترده و ستاره‌سازی می‌پرداخت. درید لحام و نهادقلعی دو ستاره کمدی آن سال‌ها بودند و فیلم‌های مشهوری چون عقد اللولو و لقا فی تدمر را بازی کردند.) شایان‌ذکر است که تعداد سینماهای سوریه در سال 1963 به بیش از 120 سینما رسیده است و این مرحله برای سینمای سوریه عصر طلایی محسوب می‌شود.
در اوایل دهه 80 قرن بیستم، سینمای سوریه حضور چشمگیری داشت و بسیاری از فیلم‌های جدی ارائه شد. فیلم‌های سوری برنده جوایز اول بسیاری از جشنواره‌های عربی و بین‌المللی شدند از فیلم‌های خوب آن دهه «أحلام المدينة» و «الحدود» را میـوان نام برد.
چرخ تولید فیلم سوریه در دهه 90 با سرعت کمتری نسبت به دوره‌های گذشته ادامه داشت و تعداد فیلم‌های تولیدی کاهش یافت. فیلم‌های سوری در مجامع و جشنواره‌های بین‌المللی با فیلم‌های جدی و واقع‌گرا و معتبری که توسط سازمان فیلم‌های عمومی تولید می‌شد حضور یافتند.
شاید علت این کاهش را بتوان علاوه بر تعدادی از فیلم‌های بخش خصوصی که ازنظر عوامل مختلف بهره‌وری کمتری نسبت به دوره‌های گذشته داشتند روند شرکت‌های تولیدکننده و تهیه‌کنندگان برای تولید سریال‌های تلویزیونی دانست؛ خصوصاً با ایجاد ایستگاه‌های ماهواره‌ای عربی و این‌گونه درام عربی در رأس تولید قرار گرفت.
فیلم‌های معروف این دهه: رسائل شفهية، صعود المطر، كفرون
بعد از سال 2000 نیز تعدادی فیلم خوب ازنظر مضمون در سوریه تولید شد اما ازنظر کمیت هیچ‌گاه به دهه‌های طلایی 60 و 70 نرسید!
فیلم‌های مشهور: صندوق الدنيا (درام، تولید 2002 مشترک سوریه و فرانسه)،
الاباء الصغار (تولید 2006 با بازیگری و کارگردانی درید لحام)
فانية وتتبدد (تولید 2016 درباره‌ی جنگ سوره و به کارگردانی نجدة أنزور)
